Zwangerschapsongemakken (meest voorkomend)

Aambeien
Aambeien zijn ‘spataderen’ van de anus. Meestal zijn ze uitwendig zichtbaar en voelbaar maar ze kunnen ook inwendig zitten, net aan de binnenkant van de anus. Aambeien zien eruit en voelen als ‘bobbeltjes’ en zijn rood/paars/blauw van kleur. Ze ontstaan omdat het zwangerschapshormoon progesteron de wanden van alle bloedvaten in je lijf verslapt, door een moeizame stoelgang (obstipatie) en/of omdat je zwangere buik steeds meer druk geeft op de anus.
Het krijgen van aambeien kun je dus niet altijd voorkomen. Zorgen voor een goede stoelgang kan je ongemak wel verlichten. Drink en beweeg voldoende en eet vezelrijk (bijvoorbeeld: bruin brood, kiwi’s, pruimen, peulvruchten). Ook is het belangrijk naar het toilet te gaan als je daadwerkelijk aandrang voelt en op het toilet een goede houding aan te nemen. Als je klaar bent, kan het prettiger zijn de anus schoon te spoelen met water of koude natte doekjes te gebruiken i.p.v. wc papier.
Wanneer je veel last hebt van aambeien, kunnen koude kompressen verlichting geven.
Ook bestaan er verschillende soorten aambeienzalfjes. Vraag ons, de huisarts of apotheek gerust om advies. Er zijn zalfjes die pijnstillend werken maar ook die ervoor zorgen dat de aambeien kleiner worden.

Bandenpijn
De baarmoeder wordt op zijn plek gehouden in je onderbuik door banden. Deze banden kun je vergelijken met elastieken. Omdat je baarmoeder met daarin de baby erg hard groeit in 9 maanden tijd, komt er soms veel spanning op de banden te staan wat bandenpijn kan veroorzaken. Vaak gaat het om een zeurende pijn in de onderbuik, meestal meer naar links of rechts, richting je liezen. Ook ervaren zwangeren soms een kortdurende stekende pijn in dat gebied, bijvoorbeeld bij snel opstaan, hoesten of niezen. Wat vaak voldoende helpt tegen bandenpijn is warmte (kruik, douche/bad) en rust. Het kan ook prettig zijn je buik wat extra ondersteuning te geven door bijvoorbeeld een corrigerende panty/onderbroek te dragen of een shawl/buikband om te doen.

Bekkenpijn / rugpijn
Als gevolg van het zwangerschapshormoon progesteron zullen de zachte delen in je bekken soepeler worden. Dit is van belang, op deze manier heeft je baby voldoende ruimte om door het bekken heen te gaan tijdens de geboorte. Maar soms wordt het bekken zo soepel dat je er last van krijgt, een pijnlijk/zeurend/beurs gevoel rond het schaambot of de onderrug dat uit kan stralen naar de vagina, heupen, billen of bovenbenen. Tijdens bewegen ervaren zwangeren soms een kortdurende scherpe pijnscheut. We spreken van bekkenpijn als de pijn je dagelijkse activiteiten beïnvloedt. Ongeveer 50% van alle zwangeren geeft aan bekkenpijn / rugpijn te hebben, met name in het laatste trimester. Gelukkig verdwijnen de klachten na de geboorte van je baby vaak (langzaam aan) vanzelf en volledig.
De gouden tip bij (vermoedelijke) bekkenklachten: schakel een bekkenfysiotherapeut in. Je hebt hier geen verwijzing van ons of de huisarts voor nodig.
Algemene adviezen die wij ontvingen van fysiotherapeuten uit onze regio:

• Zie bekkenpijn als een waarschuwing die ervoor zorgt dat je jezelf niet overbelast.
• Probeer je conditie op peil te houden tijdens de zwangerschap. Sterke spieren zorgen voor een actieve ondersteuning van je bekken.
• Wissel rust, beweging en verschillende houdingen af.
• Ga overdag niet te lang en te veel liggen. Vaak is 10 minuten al voldoende om de houdingsspieren uit te laten rusten. Een keer wat langer rusten/slapen kan wel erg prettig zijn.
• Na een activiteit kan pijn ontstaan. Neem dan extra rust om je lichaam te laten herstellen.
• Probeer als je iedere keer last hebt na bepaalde activiteiten, zoals stofzuigen of de badkamer schoonmaken, deze aan anderen over te laten.
• Maak dagelijks een prioriteitenlijstje van dingen die je moet doen en die je graag wilt doen.
• Probeer ‘normaal’ te bewegen. Lopen met normale paslengte en bij het traplopen elke voet op een volgende trede; dus gewoon doorlopen.
• Bij het gaan liggen in bed of op de bank, ga je eerst op de rand zitten. Hierna laat je je op je zij zakken terwijl je tegelijkertijd je benen op het bed of op de bank legt.
• Van liggen naar zitten gaat op dezelfde manier; eerst goed op de zij draaien, waarna je je benen van het bed laat zakken en je je bovenlichaam opduwt.
• Als je zit, zet dan beide voeten op de grond en laat je knieën ontspannen naar buiten draaien.
• Als je in de auto stapt, kun je het beste eerst gaan zitten en vervolgens één voor één je benen naar binnen zetten.

Blaasontsteking
Tijdens de zwangerschap heb je meer kans op het krijgen van een blaasontsteking. Dit komt omdat het zwangerschapshormoon progesteron de urinebuis wat verslapt en omdat de blaas in een andere positie komt te liggen. Ook is de vaginale flora anders als je zwanger bent. Dit alles is een goede voedingsbodem voor bacteriën. Als je zwanger bent, is het herkennen van een blaasontsteking niet altijd makkelijk. Veel zwangeren hebben geen klachten tijdens het plassen (pijn bij het plassen, wat bloed bij de urine etc.). Klachten die kunnen duiden op een blaasontsteking tijdens je zwangerschap zijn een continue zeurend gevoel in je onderbuik of het hebben van veel harde buiken zonder aanwijsbare oorzaak (bijvoorbeeld druk zijn). Als je een blaasontsteking hebt tijdens de zwangerschap is het belangrijk deze te laten behandelen met antibiotica. Laat bij twijfel dus je urine hierop controleren.

Bloedneus / bloedend tandvlees
Het hebben van een bloedneus / bloedend tandvlees tijdens de zwangerschap is onschuldig. Vaak hebben vrouwen hier in de eerste helft van de zwangerschap last van. Een bloedneus / bloedend tandvlees ontstaat omdat het zwangerschapshormoon progesteron alle bloedvaten in je lijf wat verslapt en dus ook deze kleine fragiele bloedvaatjes. Soms kan het helpen tijdelijk een zachtere tandenborstel te gebruiken. Als je veelvuldig last hebt van bloedend tandvlees kan het ook verstandig zijn eens naar de mondhygiënist te gaan. Bij onstoken tandvlees is het ook erg belangrijk dit aan je mondhygieniste of tandarts te melden. 

Duizeligheid / gevoel van flauwvallen
Duizeligheid / gevoel van flauwvallen komt vaak met name de eerste 24 weken van de zwangerschap voor. Gedurende deze weken zakt je bloeddruk soms plotseling. Ook is bij veel zwangeren de bloeddruk op het laagst rond week 20 (mid-pregnancy-drop).
Het meeste last ervaren zwangeren als ze (te) snel opstaan, stilstaan en in warme ruimtes. Vaak helpt het dus voldoende om rustig te bewegen en je benen in beweging te houden wanneer je bijvoorbeeld in de rij bij de kassa staat. Ook kan verkoeling zoeken helpen, een koude washand op je voorhoofd of je polsen even onder de koude kraan. Tot slot heeft zout de eigenschap dat het je bloeddruk tijdelijk even iets kan verhogen. Heb je vaker dit gevoel, zorg dan dat je altijd iets zouts bij je hebt (een rolletje drop of een zakje bouillon bijvoorbeeld). Mocht je daadwerkelijk flauw vallen, kan dit voor de baby geen kwaad. Je komt na korte tijd vanzelf weer bij. Voel je het aankomen? Zorg er dan natuurlijk wel voor dat je jezelf niet bezeerd, ga even zitten of liggen, eventueel met je benen wat omhoog.

Hoofdpijn
Tijdens de zwangerschap kun je meer last hebben van hoofdpijn dan normaal. Veel zwangeren ervaren dit met name in de eerste helft van de zwangerschap. De oorzaak is waarschijnlijk hormonaal, er verandert zoveel in je lijf. Daarnaast heb je als je zwanger bent meer vocht nodig dan daarbuiten dus voldoende/meer drinken is een must. Tot slot hebben rust, slapen en voldoende frisse lucht vaak ook een positieve werking. Werkt dit allemaal niet voldoende mag je ook gerust eens paracetamol 500mg gebruiken (met een absoluut maximum van 8 tabletten per 24 uur).
Heb je ineens erge hoofdpijn vanaf 24 weken zwangerschap? Bel ons dan. Zie: ‘Wanneer bel je ons?’.

Incontinentie
Ongewild urineverlies is iets dat in de zwangerschap vaak voor komt maar waar zwangeren niet altijd even makkelijk over praten. Toch is het een ongemak dat goed te verklaren is. Door de zwangerschapshormonen worden de bekkenbodenspieren wat slapper. Hierdoor is er voldoende ruimte voor de baby om later geboren te worden. Ook verandert de positie van je blaas gedurende de zwangerschap. Tot slot druk de baby soms ook erg op de blaas, met name wanneer hij/zij ingedaald is. Incontinentie komt dan ook vaker voor in het laatste trimester van de zwangerschap. Ook komt het vaker voor bij vrouwen die een 2e of volgend kindje krijgen.
Geef het bij ons aan als je last hebt van incontinentie. Wellicht is een bekkenbodemfysiotherapeut een goed idee.
In de eerste dagen na de geboorte van je kindje kan het nog zo zijn dat je geen goede controle hebt over de blaas. Vaak is dit iets dat vanzelf snel beter wordt. Het is verstandig om te starten met het doen van bekkenbodemspieroefeningen zodra je kunt. Deze oefeningen staan onder andere beschreven in je kraamdossier. Heb je last van incontinentie in de kraamweken, dan horen we dat graag. We kunnen dan bepalen of dit nog acceptabel is of niet en je advies geven wanneer aan de bel te trekken bij een bekkenbodemfysiotherapeut.
Twijfel je, bij aanhoudend vochtverlies, of het wel urine is dat je verliest? Bel ons dan.

Kuitkramp
Zwangeren zijn gevoeliger voor het krijgen van kramp in hun kuit, met name in de 2e helft van de zwangerschap. Vaak ontstaat kuitkramp (of soms ook voetkramp) ’s nachts als je in bed ligt. De precieze oorzaak hiervan is onbekend. Als je kramp hebt, helpt het om je been te strekken en je tenen richting je neus te bewegen. Wat soms ook helpt tegen kuitkramp is wat extra zuivel tot je nemen, probeer bijvoorbeeld eens een glas extra melk per dag. Helpt dit niet voldoende? Probeer dan Magnesium-/Calciumtabletten die te koop zijn bij apotheek en drogist.

Maagzuur
Veel zwangeren ervaren tijdens de zwangerschap het ongemak van brandend maagzuur. Het merendeel richting het einde van de zwangerschap omdat de baby dan zo groot is dat hij/zij tegen de maag drukt. Maar ook als je nog niet zo ver zwanger bent, kun je last hebben van brandend maagzuur. Dit komt omdat het zwangerschapshormoon progesteron het gebied rondom slokdarm en maag verslapt en omdat de hoek tussen slokdarm en maag anders wordt. Vaak is brandend maagzuur iets dat met name opspeelt na het avondeten of als je in bed ligt.
Tips bij brandend maagzuur:

• Eet gedurende de dag steeds kleine beetjes. Liever dus 6 kleinere maaltijden dan 3 normale maaltijden.
• Zorg voor een goede houding. Zit zo rechtop mogelijk. Dan is er meer ruimte in je borst- en buikholte. Soms helpt iets achterover leunen ook. In bed iets minder plat liggen, bijvoorbeeld door middel van een extra hoofdkussen, heeft ook een positief effect.
• Vermijd sterk gekruid/pittig of vet eten en drink geen koolzuurhoudende dranken.
• Producten die je ongemak kunnen verlichten zijn pepermunt, vanille/blanke vla, melk of een stukje droog brood.
• Tot slot zijn er meerdere middelen verkrijgbaar bij de apotheek en drogist die je veilig kunt gebruiken tijdens de zwangerschap. Er zijn zowel producten in tabletvorm als in een drankje beschikbaar. Voorbeelden hiervan zijn Rennies, Antagel, Regla pH en Gaviscon.

Misselijkheid / braken
Misselijkheid en/of braken is samen met vermoeidheid het zwangerschapsongemak dat wij het vaakst horen. Het merendeel van de zwangeren heeft hier met name last van in de ochtend en het neemt vaak af tussen de 12-16 weken zwangerschap. De hoofdoorzaak van misselijkheid en braken ligt bij het zwangerschapshormoon hCG. Het kan geen kwaad voor jou en de baby, zolang je maar wel voldoende vocht binnen kunt houden (hoeveel plas je nog?) en een beetje aan eten. Ook wat afvallen is niet erg, de baby pakt wel van jou reserves wat hij/zij nodig heeft. Twijfel je? Overleg dan met ons over wat nog acceptabel is of niet.
Tips:

• Eet en drink iets voordat je opstaat in de ochtend, bijvoorbeeld een beschuit. Leg dit eventueel als je gaat slapen alvast op je nachtkastje klaar.
• Doe rustig aan in ochtend, sta bijvoorbeeld een half uur eerder op zodat je rustig op gang kunt komen. Overleg zo nodig met je werkgever of het mogelijk is later te beginnen (en dan eventueel langer door te werken).
• Zorg ervoor dat je maag nooit helemaal leeg raakt, eet dus bijvoorbeeld ieder uur wat kleins.
• Eet kleine hoeveelheden per keer. Liever 6x een kleinere maaltijd dan 3x een normale portie.
• Let op met sterk gekruid en vet eten. Pittig eten is iets dat voor sommigen juist wel werkt tegen de misselijkheid. Dit is een kwestie van proberen.
• Let op met koffie en koolzuurhoudende dranken.
• Goed kauwen en ‘prakken’ kunnen ook helpen.
• Gember kan je ongemak verlichten. Drink gemberthee of probeer gembercapsules.
• Er zijn armbanden te koop (Seabands) die voor een vermindering van je klachten kunnen zorgen. Deze armband draag je strak om je pols en werkt op basis van acupressuur.
• Zorg voor voldoende rust en slaap en vermijd stress zoveel mogelijk.

Krijg je vanaf 24 weken zwangerschap plotseling (opnieuw) last van misselijkheid en/of braken (vaak in combinatie met klachten als hoofdpijn, sterretjes zien, het gevoel van een strakke band om je bovenbuik hebben en/of veel vocht vasthouden), bel ons dan.

Obstipatie
Door het zwangerschapshormoon progesteron verslappen de wanden van je darmen wat en de peristaltiek vertraagt. Hierdoor kan obstipatie (verstopping / moeizaam naar het toilet kunnen voor ontlasting) ontstaan. De adviezen zijn in principe hetzelfde als genoemd onder het kopje ‘Aambeien’: drink en beweeg voldoende en eet vezelrijk (bijvoorbeeld bruin brood, kiwi’s, pruimen en peulvruchten). Een glas lauwwarm water op de nuchtere maag in de ochtend of een kopje koffie werken vaak ook goed op de stoelgang. Ga naar het toilet op het moment dat je daadwerkelijk aandrang voelt en neem de tijd. Neem op het toilet een goede houding aan. Ook zijn er drankjes vrij verkrijgbaar in de supermarkt en drogist ter bevordering van je stoelgang (zoals Roosvicee Laxo). Helpt dit allemaal niet voldoende raden we je aan met de huisarts te overleggen. Mogelijk is er dan medicatie nodig met een laxerende werking.

Rusteloze benen
De precieze reden waarom zwangeren rusteloze benen (‘restless legs’) ervaren is onbekend. Als je hier last van hebt is dat vaak met name ’s nachts. Je kunt last hebben van tintelingen / kriebels in je benen of hebt bewegingsdrang. Wat soms helpt is wat extra zuivel tot je nemen, probeer bijvoorbeeld eens een glas extra melk te drinken per dag. Ook kun je Magnesium-/Calciumtabletten proberen die te koop zijn bij de apotheek en drogist.

Striae
Striae (zwangerschapsstrepen) ontstaan omdat de huid van je buik in 9 maanden tijd erg oprekt, hierdoor scheurt wat van het onderhuids bindweefsel. Het kan ook ontstaan op borsten of heupen. Striae zien eruit als streepvormige littekens. In het begin zijn deze roze/rood/blauw van kleur. Na je zwangerschap verdwijnen ze helaas niet meer maar worden ze wel minder zichtbaar omdat ze grotendeels naar je huidskleur verkleuren.
Er zijn veel anti-striae crèmes op de markt. Deze crèmes gaan het ontstaan van striae helaas niet tegen. Wel kan het natuurlijk prettig zijn te smeren om je huid soepel te houden.

Vaginale afscheiding / schimmelinfectie
Tijdens de zwangerschap raken al je organen meer doorbloed, de vagina dus ook. Hierdoor ontstaat er meer vocht in de vagina wat kan zorgen voor meer afscheiding dan buiten de zwangerschap. Warm weer en inspanning kunnen zorgen voor nog meer afscheiding. Ook neemt het richting het einde van de zwangerschap soms nog toe door de druk van de baby. Tips als je veel last hebt van afscheiding: draag katoenen ondergoed en gebruik liever geen maandverband/inlegkruisjes, papieren zakdoekjes werken dan vaak beter. 
Zolang de afscheiding wit/melkachtig van kleur is, is het onschuldig. Als de kleur veranderd in geel/groen en/of je een jeukerig/branderig gevoel hebt, kan er sprake zijn van een schimmelinfectie. Een schimmelinfectie kan in je zwangerschap goed behandeld worden. Heb je klachten of twijfel je, laat de huisarts dan controleren of hier sprake van is.

Verkoudheid / griep
Gedurende je zwangerschap is je weerstand over het algemeen lager dan daarbuiten. Je pikt een verkoudheid of griep sneller op en het herstel daarvan duurt vaak langer. Gelukkig is het onschuldig voor jou en je baby. Het is een kwestie van uitzieken waarbij rusten en goed drinken het belangrijkste zijn.
Als je veel ongemak ervaart van een verstopte neus kan een neusspray (zoutoplossing) uitkomst bieden. Er zijn verschillende merken verkrijgbaar bij apotheek en drogist. Laat je hierover voorlichten of lees de bijsluiter. Over het algemeen wordt geadviseerd een neusspray niet langer dan 5-7 dagen achtereen te gebruiken omdat je neusslijmvliezen hier anders gewend aan raken. Stomen met heet water werkt voor veel zwangeren ook goed.
Hoest je met name veel en helpen dingen als een kop thee met wat honing erin niet voldoende? Dan zijn er ook hoestdranken die je tijdens je zwangerschap veilig kunt gebruiken, bijvoorbeeld tijmsiroop. Is het flink hoesten (met name een ‘blaffende hoest’) na uiterlijk 2 weken niet over? Laat dan de huisarts je longen eens beluisteren.
Koorts (temperatuur boven de 38 graden Celsius, rectaal gemeten) kun je het beste onderdrukken met paracetamol 500mg. Dit met een maximum van 8 stuks per 24 uur. Paracetamol werkt namelijk koortsverlagend. Als dit niet het geval is, of er is sprake van aanhoudende koorts, neem dan ook contact op met je huisarts.

Vermoeidheid / slaapproblemen
Bijna iedere zwangere geeft klachten van vermoeidheid aan. In het eerste trimester kan het gevoel van moe zijn extreem zijn. Maar het is ook nogal wat, in 3 maanden tijd maakt je lijf een compleet kindje met alles er al op en aan! Ook de hormonale schommelingen kunnen zorgen voor vermoeidheid. Zo heeft het zwangerschapshormoon progesteron een slaapverwekkend effect. In het laatste trimester heeft het vermoeid zijn / slechter slapen vaak meer een lichamelijke oorzaak. De baby beweegt veel in de nacht, je moet er vaker uit om te plassen of ligt niet lekker meer. Doorslapen is dus lastiger en periodes van diepe slaap nemen hierdoor af.
Het beste is om, indien mogelijk, gewoon toe te geven aan de vermoeidheid. Ga in het eerste trimester vroeg slapen en bekijk wat voor jou haalbaar is aan sporten en sociale verplichtingen. In de laatste weken voor de bevalling werkt het vaak goed een middagdutje te doen of in de ochtend wat langer te blijven liggen, vaak val je in de vroege ochtend namelijk dieper in de slaap.
Soms ontstaat vermoeidheid als gevolg van een te laag ijzergehalte. We controleren het ijzergehalte aan het begin van je zwangerschap en tussen de 27-30 weken. Maar mocht het vermoeden bestaan dat je vermoeidheid te maken heeft met het ijzergehalte, kunnen we dit een keer extra laten bepalen en je zo nodig voedingsadviezen geven of medicatie voorschrijven. Als je vermoeid bent omdat je ’s nachts veelal ligt te malen, bijvoorbeeld over de bevalling, geef dit dan bij ons aan.

Overige tips zijn:

• Drink later op de avond geen cafeïnehoudende dranken meer, eet geen grote maaltijden en voorkom forse inspanning, bijvoorbeeld sporten. Overdag sporten of vroeg in de avond zorgen er vaak wel voor dat je goed inslaapt.
• Laat beeldschermen kort voor het slapen gaan links liggen. Het liefst dus geen televisie, iPad en mobiele telefoon vlak voor het slapen gaan.
• Pas warmte toe voor het slapen gaan. Neem een warme douche, ga in bad of drink een kop thee of warme melk.
• Ontspannings- en/of ademhalingsoefeningen doen vlak voor het slapen gaan en als je eenmaal in bed ligt, werken soms ook goed.
• Zorg voor een goede ventilatie in de slaapkamer.

Vocht vasthouden / carpaal tunnel syndroom 
Veel zwangeren gaan in de loop van hun zwangerschap vocht vasthouden (oedeem), met name in het laatste trimester en bij warm weer. Hierdoor krijg je vaak dikkere voeten/enkels en soms ook dikkere handen. Als je merkt dat je vocht vast gaat houden, is het vooral belangrijk voldoende te blijven drinken en bewegen, dit bevordert de vochtuitscheiding. Het helpt vaak ook om geregeld even met je benen omhoog te gaan zitten of liggen (met je benen hoger dan je heupen).
Tot slot zijn er ook voedingsprodukten die bekend staan om hun vochtafdrijvende werking. Dit zijn bijvoorbeeld asperges, bleekselderij, wortel, tomaat, komkommer, venkel, ananas, peterselie en selderij. Eet deze produkten het liefst rauw, bijvoorbeeld in een salade.

Als je met name vocht vast houdt in je handen, kun je klachten krijgen die passen bij het Carpaal Tunnel Syndroom: tintelende / gevoelloze / pijnlijke vingers en soms ook krachtverlies in je hand.
Deze klachten ontstaan omdat het vocht de zenuwen, die door een tunnel in de pols naar de hand lopen, beknelt. Soms helpt het je pols ’s nachts te spalken, bijvoorbeeld door een skate handschoen te dragen. Ook hebben sommige zwangeren baat bij ‘Medical Taping’, het op een speciale manier laten tapen van je onderarmen waardoor het vocht minder kans krijgt in de carpale tunnel.

Heb je naast veel vocht vasthouden klachten als hoofdpijn, misselijkheid, sterretjes zien of het gevoel van een strakke band om je bovenbuik, bel ons dan.